Prowadząc sklep internetowy zapewne często zadajesz sobie pytanie: Czy mogę używać zdjęć i opisów produktów znalezionych na innych stronach? Dziś postaram się rozjaśnić tą kwestię.

Zarówno fotografia jak i opis produktu lub usługi co do zasady korzystają z ochrony jaka przysługuje utworom. Prawo autorskie określa, iż utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Oczywiście nie każdy przejaw działalności twórczej będzie chroniony na podstawie prawa autorskiego. Przykładowo opis techniczny produktu zawierający jedynie dane techniczne typowe dla danego produktu, bez rysunków technicznych i bardziej szczegółowych opisów, z ochrony prawa autorskiego korzystać nie będzie.
W ofertach dostępnych w sklepach internetowych można jednak zauważyć, że opis techniczny to za mało, aby oferta sprzedaży była atrakcyjna i przyciągała uwagę kupującego. Oferty zawierają opis, który poza danymi stricte technicznymi, pełen jest informacji zachęcających do zakupu, podkreślających zalety produktu.
Orzecznictwo sądów potwierdza, iż z ochrony prawa autorskiego mogą korzystać takie wytwory działalności twórczej jak instrukcje obsługi, rysunki techniczne, szkice, modele, cenniki. Katalog przejawów działalności twórczej jest otwarty.

O tym, czy dany wytwór korzysta z ochrony prawa autorskiego decydują konkretne okoliczności. W każdym konkretnym przypadku należy ocenić, czy dany wytwór ma indywidualny i oryginalny charakter np. odnośnie doboru elementów, ich układu, uporządkowaniu, doboru słownictwa. Przyjmuje się, iż im szersza swoboda doboru i zestawienia elementów, tym łatwiej przyjąć znamiona twórczości.
Dla uznania, czy wytwór korzysta z ochrony i stanowi utwór w rozumieniu prawa autorskiego nie ma znaczenia przeznaczenie utworu, wartość utworu czy okoliczności dotyczące twórcy np. wiek, wykształcenie, posiadane uprawnienia.

Uwaga: utwór nie musi być nigdzie zgłoszony ani zarejestrowany, aby korzystał z ochrony. Nie ma także znaczenia posługiwanie się lub nie notą „copyrigth” (literka c w obwódce).

Dzięki zasobom internetowym mamy nieograniczony dostęp do utworów fotograficznych, ofert zawierających opisy produktów (sklepy internetowe), blogów i in. Nie oznacza to jednak, że każdy może w nieograniczony sposób z utworów opublikowanych w Internecie korzystać np. je kopiować, rozpowszechniać.

Przypomnijmy: zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych tylko twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu, rozporządzania nim oraz prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Nie stanowi korzystania z utworu samo zapoznawanie się z nim np. oglądanie fotografii w zasobach internetowych czy słuchanie muzyki. Korzystaniem z utworu będzie natomiast np. kopiowanie zdjęcia i zamieszczenie go w swoich ofertach np. ofercie sprzedaży produktu uwidocznionego na zdjęciu katalogowym producenta.
Uprawnionemu w razie bezprawnego wykorzystania utworu będą przysługiwać roszczenia np. o zaniechanie naruszeń, zapłatę odszkodowania. Naruszenie praw autorskich nie zależy od dobrej ani złej wiary.
Twórca może przenieść prawa autorskie majątkowe do utworu na rzecz osoby trzeciej, wówczas to nabywca praw posiadać będzie uprawnienia do wyłącznego korzystania i rozporządzania utworem. Jemu też będą przysługiwać w/w roszczenia.

Aby skorzystać z utworu np. zamieścić fotografię produktu zaczerpniętą z katalogu producenta, należy uzyskać zgodę autora lub podmiotu, który nabył te prawa (przykładowo prawa autorskie do zdjęć katalogowych będą pierwotnie przysługiwać fotografowi, który przenosi te prawa na firmę zlecającą prace). Zasada ta dotyczy wszelkich utworów, w tym także opisów produktu.

W praktyce oznacza to, że zamieszczając ofertę sprzedaży produktu można zamieścić informacje stricte techniczne, bowiem sprzedawca ma prawo zamieścić informacje o sprzedawanym produkcie. Jednak informacja o produkcie, aby nie naruszała praw autorskich nie może sprowadzać się do skopiowania całego opisu producenta, wszelkich tabel i zestawień udostępnionych przez producenta/dystrybutora.

Odpowiedni opis produktu skutecznie wpływa na wyniki sprzedaży i zazwyczaj cechuje się pewną oryginalnością. Opis ten w połączeniu z rysunkami technicznymi czy instrukcją obsługi będzie korzystał z ochrony autorskiej, a to oznacza, że bez zgody twórcy/nabywcy praw, nie można kopiować opisów, jak i zdjęć.

Nie jest niczym odkrywczym, że skorzystanie ze zdjęć katalogowych, czy też zdjęć producenta/dystrybutora jest rozwiązaniem najprostszym. Zazwyczaj zdjęcia te są dobrej jakości, wyglądają atrakcyjnie, zwłaszcza zdjęcia katalogowe odzieży prezentowanej przez modelki, będą przyciągać uwagę o wiele skuteczniej niż zdjęcia odzieży na manekinie wykonane w sposób nieprofesjonalny. Jednak pamiętaj, że korzystanie ze zdjęć bez zgody właściciela praw będzie jednak nielegalne.

Udostępnianie utworów przez właścicieli praw, także w Internecie, nie łączy się z obowiązkiem informowania o zakazie ich kopiowania lub rozpowszechniania. Oznacza to, iż nawet jeśli na stronie producenta, w regulaminie sklepu czy treści oferty, brak informacji o zakazie kopiowania utworów, to bez zgody właściciela kopiować ich nie można. Samo udostępnienie zdjęcia czy opisu w Internecie nie oznacza, że autor wyraził zgodę, aby osoby trzecie z nich korzystały.

Z cudzych utworów możemy korzystać na własny użytek tzw. użytek osobisty, czy też w ramach prawa cytatu. Możemy zatem kopiować instrukcję obsługi urządzenia na nasz własny użytek. Warto jednak pamiętać, iż jeśli utwór nie został rozpowszechniony za zgodą twórcy np. w sieci umieszczono fotografię bez zgody twórcy, to korzystanie w ramach dozwolonego użytku osobistego również nie będzie legalne (nie będzie to utwór rozpowszechniony).

Mam nadzieję, że już wiesz czy możesz używać zdjęć i opisów produktów znalezionych w Internecie. Zawsze warto się zabezpieczyć i uzyskać pisemną zgodę twórcy zdjęcia lub opisu.

Zdjęcia w artykule: pixabay.com